Korona tanısında hızlı test muamması

Çin'den alınan testlerin güvenilirliği tartışılıyor. Prof. Dr. Ateş Kara, korona virüsüne karşı Çin’de üretilen tanı kitlerinin yanlış sonuçlar verdiğini söyledi, İspanya’yı da örnek gösterdi. Çin’de tanı kiti üretimi yapan Bioeasy yetkilisine göre İspanya, test protokolünü yanlış uyguladı. Asıl tanı için başka testler olduğuna dikkat çeken yetkili, "Hızlı tanı kitleri fonksiyoneldir ve doğru kullanmak gerekir" dedi.

Serkan Alan  salan@gazeteduvar.com.tr

ANKARA– Korona virüsü salgınının ardından oluşturulan Bilim Kurulu’nun üyesi Prof. Dr. Ateş Kara, katıldığı bir programda Çin’den alınan korona virüsü test kitlerinin yanılma payının yüksek olduğunu açıkladı. Kara, “Çin’den alınan hızlı testi denedik. Yanılma payı yüksek diye kullanıma sokmadık. İspanya’nın en büyük hatası bu oldu, test etmeden kullanıma soktular. İspanya sağlık bakanı da çıktı, özür diledi” dedi.

Gazete Duvar’a konuşan, tanı kitleri ihraç eden Çin merkezli Bioeasy adlı şirketin yetkilisinin iddiasına göre İspanya, test protokolünü yanlış uyguladı ve bu testleri tanı amaçlı kullandı.

‘İSPANYA TEST PROTOKOLÜNÜ YANLIŞ UYGULADI’

Uzmanların aktarımına göre korona virüsünde kesin tanı için PCR (Polimeraz Zincirleme Tepkimesi – Polymerase Chain Reaction) olarak adlandırılan test kullanılıyor. Bu testin sonucu ortalama bir gün, test merkezlerinin yoğunluğa göre ise 2 ile 3 gün arasında ulaşılabiliyor. Hızlı tanı kitleri ise PCR testi sonucu gelene kadar belirti gösteren kişilere tedaviye başlamak ve karantina önlemlerini alabilmek için kullanılıyor. Tanı kiti sonucu negatif ya da pozitif çıkan kişinin PCR testinde farklılıklar ortaya çıkabiliyor.

Bu güne dek yaptıkları klinik çalışmalarda, PCR ile virüs olduğu saptanmış kişilere uygulanan hızlı tanı kiti testinin yüzde 80 ile 90 oranları arasında doğru sonuç verdiğini ifade eden Bioeasy yetkilisine göre, test kitlerinin gündeme geldiği İspanya’da hata yapıldı. Çalıştığı şirketin de İspanya’ya test kiti ihraç ettiğini belirten yetkili şunları kaydetti:

“İspanya test protokolünü yanlış uyguladı ve bu kitleri tanı amaçlı kullandı. Normalde bu testler tanı amaçlı kullanılmaz. PCR yöntemi tanı amaçlı kullanılır. Kitlerin tarama amaçlı kullanılması gerekir. Siz bir topluluğu hızlıca tararsınız ve ona göre karantinaya alırsınız. Bu testin verdiği sonuç nihai sonuç değildir. İspanya’da sıkıntı var şu an ve mecburiyetten bu testleri tanı amaçlı kullandılar. Şimdi İspanya sorununu çözdük. Türkiye’ye gönderdiğimiz florasan cihazlı testleri göndereceğiz.”

‘ERKEN BİLGİ SAHİBİ OLMAMIZ LAZIM’

Hızlı tanı kitleriyle ilgili kavramların yanlış kullanıldığını belirten adlı Bioeasy şirket yetkilisinin aktardıklarının satır başları şu şekilde:

TEST KİTLERİ NASIL DOĞRU UYGULANIR?: Bir hastane ya da poliklinik düşünün. Buraya gelen 100 şüpheli vaka var. Yüz vakanın numunelerini birden PCR’a verirseniz sonuçları 2-3 gün arasında ancak gelir. Bu kişilere dair erken bilgi sahibi olmamız lazım ki ona göre Covid-19 müdahalesine başlayalım. Hızlı testler burada devreye giriyor. Bu yüz kişide de ateş, kuru öksürük ve baş ağrısı belirtileri var. Bunlar şüpheli Covid-19 hastaları ve virüs taşıyor olabilirler. Gelen yüz kişinin Covid- 19 olduğunu bilmiyoruz ama ona göre önlemimizi almamız ve temas ettiği kişileri tespit etmemiz lazım. Burada hızlı tarama kitleri kullanılır ve sonucu pozitif verirse eğer pozitifmiş gibi erken tedaviye başlanır. Kişi karantinaya alınır ve temas ettiği kişiler tespit edilir. Belirti veren kişilerde test yüzde 80 ve 90 doğrulukta çalışır.

TANI KİTLERİNİ DOĞRU KULLANMAK GEREKİR: Gençler semptom belirtmiyor. Semptom belirtmeyen genç neslin virüs taşıyıp taşımadığını nasıl anlayacağız? O yüzden düzenli olarak yurt dışından gelen, örneğin ERASMUS’dan gelen gençleri taramamız lazım. Bugün olmaz, yarın olabilir. Hızlı tanı kitleri fonksiyoneldir ve doğru kullanmak gerekir. Biz Çin’de Türkiye’de yaptığımız klinik çalışmalarda semptom belirtileri olan akciğerlerinde belli bir hasar gördüğümüz kişilere tanıyı koyduktan sonra o numuneye hızlı tanı kitiyle baktığımızda yakaladığımızı garanti ediyoruz. Bunu sadece biz demiyoruz birçok kuruluş da diyor.

GÜNEY KORE NEREDE UYGULANACAĞINI ÇÖZDÜ: Bilgi karışıklığının sebebi kimse testlere hakim değil. Biz Güney Kore’den beş milyon sipariş aldık. Güney Kore ürünler kötü demiyor. Çünkü onlar sistemlerine entegre ettiler. Aldıkları ürünün nerede iyi çalıştığını, nerede doğru bir şekilde kullanabileceğini çözdüler. Kitleri, erken tanı amaçlı kullanırsanız büyük sorun yaratır. Örneğin belirtisi olmayan yüz kişiyi tararsınız ve kimseyi yakalamadı dersiniz. İki gün sonra hepsine PCR ile bakarsınız ve 30 vaka çıkar. Bu test kitinin çalışmadığını değil, doğru uygulanmadığını gösterir.

DUVAR