Kahramanmaraş: Selda Güneysu, Necati Savaş. Ankara: Mustafa Çakır, Sefa Uyar, Sarp Sağkal, Merve Kılıç. İstanbul: Cengiz Karagöz, Dilan Ayırkan, Gökhan Kam, Rengin Temoçin, Rıfat Kırcı, Sena Tufan, Şevval Aydoğan, Şeyda Öztürk. Gaziantep: Bekir Şahin. Adana: Mehmet Aka.

Türkiye dün deprem felaketiyle sarsıldı. Sabaha karşı 04.17’de merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesi olan deprem meydana geldi. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve AFAD depremin büyüklüğünü önce 7.4 olarak açıklayıp ilerleyen saatlerde 7.7 olarak revize etti. Avrupa-Akdeniz Sismoloji Merkezi (EMSC) de depremin Gaziantep’te olduğunu, 7.8 büyüklüğünde meydana geldiğini bildirdi. 

BÖLGE NÜFUSU 13 MİLYON

Yerin 7 kilometre derinlikte meydana geldiği tespit edilen deprem, Kahramanmaraş, Gaziantep, Malatya, Osmaniye, Diyarbakır, Şanlıurfa, Adana Adıyaman, Hatay ve Kilis’te etkili oldu. Yaklaşık bir dakika süren deprem, Doğu Karadeniz dahil birçok ilde hissedildi. Yurttaşlar depremle birlikte sokaklara çıktı. Kahramanmaraş merkezli depremler 10 şehirde 13 milyon 421 bin 699 kişinin yaşadığı bölgeyi etkiledi. 

İKİNCİ SARSINTI ELBİSTAN

Kahramanmaraş, sabah saatlerinde meydana gelen depremin şokunu yaşarken öğlen saatlerinde ikinci bir sarsıntı yaşandı. Saat 13.24’te merkez üssü Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesi  olan 7.6 büyüklüğünde, yine yerin 7 kilometre derinliğinde deprem meydana geldi. Elbistan’da yaşanan sarsıntı, çevre illerden Ankara’ya, Karadeniz’e kadar geniş bir bölgede hissedildi. İkinci büyük depremde, Malatya’da ilk depremde hasar gören sekiz katlı bina yerle bir oldu. 

KİMSE KİMSEYE ULAŞAMADI

Deprem sonrası iletişim sistemi çöktü. Cep telefonları ve internet çalışmadı. Enkaz altında kalanlar ve yaralılar yardım ekiplerine ulaşamadı. Yurttaşlar, deprem bölgesindeki yakınların haber alamadı. GSM operatörleri deprem bölgesinde yaşayanlara ücretsiz internet ve SMS hizmeti sağlayacağını duyurdu. 

DÖRDÜNCÜ SEVİYE ALARM

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, yaptığı açıklamada “Dördüncü seviye alarm ortaya koyduk. Bu, uluslararası yardımı da içeren bir alarmdır” dedi. 

OKULLAR BİR HAFTA TATİL

Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, “Tüm Türkiye’de okullarımızı 13 Şubat’a kadar 1 hafta tatil ediyoruz” açıklaması yaptı. YÖK, bölgedeki üniversitelerde eğitime ara verildiğini duyurdu. Deprem bölgesindeki yargı faaliyetleri durduruldu. 

ÜÇ ASKER ŞEHİT OLDU

Bölgeye arama kurtarma ekiplerinin ulaştırılması için Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından “hava yardım koridoru” oluşturuldu. Çalışmaları denetleyen Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, “Sağlık ekiplerini, arama kurtarma ekiplerini ve araçlarını deprem bölgesine sevk etmek için uçaklarımızı seferber ettik. Silahlı Kuvvetler olarak hasar ve zayiat belirlemeye yönelik çalışmalarımızı sürdürüyoruz” dedi. Bölgedeki askeri üsler de depremden etkilendi. Üç askerimiz şehit oldu. Çok sayıda askerin de yaralandığı açıklandı.

ARTÇILAR BİR YIL SÜREBİLİR 

Depremin ardından üçü 6.6’nın üzerinde 185’ten fazla artçı sarsıntı meydana geldi. İlk depremde hasar gören birçok bina artçı sarsıntılarla birlikte yıkıldı. Yetkililer, deprem bölgesinde yaşayanlara “Evlerinize girmeyin” uyarısı yaptı.

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, merkez üssü Pazarcık ilçesi olan depremle ilgili açıklama yaptı.  

Özener, son depremlerin 17 Ağustos 1999’da meydana gelenle eşit büyüklükte olduğunu belirterek “Dolayısıyla bu coğrafyada 24 yıllık geçen bir sürede gördüğümüz en büyük depremle karşı karşıyayız” dedi. Artçı sarsıntıların yaklaşık 53’ünün 4’ün üzerinde olduğunu aktaran Özener, “İlerleyen zamanlarda bu sayıların çok daha arttığını göreceksiniz. 7’si 5’in üzerinde artçı depremler aylarca hatta bir yıla yakın sürebilir.” 

Prof. Dr. Özener, 2017 yılındaki Bodrum Kos depreminin 9 bin 9 artçısı olduğunu da dile getirdi. 

Deprem sonrası Doğu Akdeniz’de tsunami tehlikesi olduğuna ilişkin iddialar da gündeme geldi. Ancak AFAD yetkilileri böyle bir risk olmadığını açıkladı. 

PROVOKATİF PAYLAŞIMLARA SORUŞTURMA

İçişleri Bakanlığı da sosyal medya üzerinden yapılan yardım çağrılarının incelendiğini ve bölgedeki arama kurtarma ekiplerine iletildiğini bildirdi. Emniyet Genel Müdürlüğü’nden yapılan açıklamada ise depreme ilişkin sosyal medya platformlarında korku ve panik yaratmak amacıyla provokatif paylaşımlarda bulunduğu değerlendirilen 13 hesap yöneticisinin tespitinin yapıldığı ve ilgili birimlere gönderildiği kaydedildi. 

Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, depremi fırsat bilerek fahiş fiyat artışı yapan bazı otobüs firmaları ile depremzedelerin kullanımı için hayati öneme sahip battaniye gibi eşyaları yüksek fiyattan satan işletmeler hakkında inceleme başlattı.

DEPREM BÖLGESİ YAĞMALANDI

Deprem bölgesinde çevre illerden gelenler tarafından hırsızlık ve yağma olayları yaşandığı iddia edildi. Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ sosyal medyadan, “Bölgeden alçakça yağma görüntüleri geliyor. Yağmacılara karşı asker ve polise vur emri verilmeli. Aksi takdirde ülke olarak önü alınamayacak olaylar ile karşılaşacağız” paylaşımı yaptı.

6 BİN 217 BİNA YIKILDI

AFAD Deprem ve Risk Azaltma Genel Müdürü Orhan Tatar, dün akşam saatlerinde AFAD Acil Durum Yönetim Merkezi’nde basın toplantısı düzenledi. “Çok geniş bir coğrafyaya çok geniş bir bölgeye yayılan iki farklı depremle karşı karşıyayız” diyen Tatar, “Şu ana kadar toplam yaşamını yitiren vatandaşımızın sayısı 2 bin 316, yaralı sayısı 13 bin 293, yıkılan bina sayısı 6 bin 217 olarak en son kayıtlarımızda yer alıyor” dedi. 50 bin kişinin deprem bölgesinde çalışmak için gönüllü olduğunu aktaran Tatar, afet bölgesine 250 milyon lirası Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’ndan, 100 milyon lirası AFAD’tan olmak üzere 350 milyon lira tutarında acil yardım ödeneğinin sevk edildiğini açıkladı. Tatar, 6 bin 800 civarında kişinin da enkazdan sağ çıkarıldığını duyurdu. 

ERZİNCAN’DAN SONRA EN BÜYÜK DEPREM

Kahramanmaraş’ta dün yaşanan deprem, 1939 yılında meydana gelen 7.9’luk Erzincan depreminden sonraki en büyük deprem olarak kayıtlara geçti. Maraş depremi, 1999 Marmara depremi sonrası yaşanan en büyük deprem oldu. 

EN KRİTİK SÜRE İLK 10 SAAT

Uzmanlara göre deprem sonrası enkaz altında kalan bir kişi ortalama 2-3 gün boyunca dayanabiliyor. Bu süre kişinin hem ruhsal hem de fiziksel durumuna, bulunduğu yere göre değişiklik gösterebiliyor. Hava alan ve ihtiyaç giderebilecek bir yerde kalan kişi enkaz altında daha uzun süre dayanabiliyor. 

Enkaz altında sürekli toz, toprak, kireç solumak yabancı maddelerin akciğere yığılmasına yol açıyor. Nefes alıp verme düzeni bozuluyor. Akciğer yetmezliği, akciğer zarının yırtılması ve akciğerin hava kaçırması başlayabiliyor. Enkazdaki ilk 10 saatin ardından ölüm riski giderek artıyor. 

"ADETA KIYAMET GÜNÜNÜ YAŞIYORUZ"

Kahramanmaraş merkezli iki deprem sonrası birçok ilde korku ve panik yaşandı. Soğuk havada sokakta kalan yurttaşlar yardım beklerken ekipler yardım ulaştırmak için zamanla yarıştı. Kahramanmaraş’ta bir yurttaş, “Kıyamet gününü yaşıyoruz. Arabası olanlar arabasına sığındı. Benzin istasyonları yakıt vermiyor. İnsanlar yalın ayak, soğuktan donuyor. Marketler kapalı, içecek su bile yok. Toplanma yeri yok. Nereye gideceğimizi bilmiyoruz. Polislere, ambulanslara bile mazot vermiyorlar. Polisler de yolda kaldı. Enkaz altındakiler bir tarafta yaşam mücadelesi verirken dışarıdaki insanlar soğuktan donmamak için savaş veriyor” dedi.

BİR DE SOĞUK HAVAYLA MÜCADELE EDİYORLAR

Evleri yıkılan depremzedeleri soğuk hava da vurdu. Meteoroloji verilerine göre, Kahramanmaraş’ta kar ve gece don olayı bekleniyor. Hava sıcaklığı sıfırın altında 5 dereceye kadar düşecek. Gaziantep’te karla karışık yağmur etkili olacak. Hava sıcaklığı önümüzdeki günlerde sıfırın altında 3 dereceye kadar inecek. Hatay’da ve Osmaniye’de hava yağmurlu. Malatya’da kar yağışı etkili, sıcaklıkların sıfırın altında 4 dereceye kadar düşmesi bekleniyor. Adıyaman ve Diyarbakır’da karla karışık yağmur etkili olacak. Kilis ve Şanlıurfa’da yağmur bekleniyor.

ENKAZDA CAN PAZARI

Binlerce insanın enkaz altında kaldığı bölgede acı, korku ve gözyaşı vardı. Bir de enkaz altındaki yaralılara ulaşma telaşı. Yıkılan her binanın etrafında “Sesimi duyan var mı?” haykırışları yankılandı. Ancak ekipler yetersiz kaldı. Yurttaşlar kendi imkânlarıyla enkaz altında kalanlara ulaşmaya çalıştı. 

TIRNAKLARIYLA KAZDILAR

Depremin merkez üssü Pazarcık’ta bulunan bir binada yaşayan dört kişilik Güneş ailesi yıkılan binanın altında kaldı. Anne, baba ve oğulları enkazdan çıkarılırken 5 yaşındaki Ayşe Kübra’ya ulaşmak zaman aldı. Küçük kız, depremden 7 saat sonra sağ olarak kurtarıldı. Küçük kız hastaneye kaldırıldı. Ayşe’yi kurtaran ekipte yer alan öğretmen, “Enkazı tırnaklarımızla kazdık” dedi. İskenderun’da Kaplan Apartmanı yıkıldı. 22 yaşındaki Kürşat Kaplan, depremden 14 saat sonra enkazdan kurtarıldı. 

Diyarbakır’da Bağlar ilçesindeki Yoldaş Apartmanı’nın enkazında kalan Osman Cengiz ise depremden 11 saat sonra enkazdan yaralı çıkarıldı. 

ELİF YAŞAMA TUTUNDU

Malatya’da, beş katlı bir apartman saat 13.24’te meydana gelen 7.6 büyüklüğündeki ikinci depremde çöktü. Ekipler, binanın enkazında arama kurtarma çalışması başlattı. Ekiplerin, saat 16.00 sıralarında önce Elif (7) ve Hamit Taneli (14) kardeşlere, 20 dakika sonra da babaları Murat Taneli’ye (60) sağ olarak ulaştı. Adıyaman’da 15 yaşındaki Bedriye Öztürk, yerle bir olan 8 katlı apartmanın enkazında kaldı. 

13 SAAT SONRA KURTULDU

Ekipler Bedriye’ye ulaşmak için zamanla yarıştı. Sevindiren haber depremden 13 saat sonra geldi, Bedriye Öztürk enkazdan kurtarıldı. 64 yaşındaki Mustafa Keteneci de depremden 15 saat sonra enkazdan çıkarıldı.

İMDAT ÇIĞLIĞI 

Tiyatro sanatçısı Orhan Aydın, Kahramanmaraş’ta meydana gelen ve Hatay’ı da etkileyen deprem sonrasında kızının enkaz altında olduğunu açıkladı. Aydın, “İmdat” diyerek yardım istedi. 

16 SAAT SONRA KURTULUŞ

Kahramanmaraş’ın Onikişubat ilçesinde çöken altı katlı binanın enkazından ses gelmesi üzerine ekipler bölgeye sevk edildi. Yapılan çalışmada, binanın üçüncü katında oturan 17 yaşındaki Hülya İrem İster’in molozlar arasında sıkıştığı belirlendi. İster, 1.5 saat süren çalışmalar sonrası depremden 16 saat sonra enkazdan sağ çıkarıldı.

YAŞAM ÜÇGENİNDE GÖZYAŞI

Hatay’da yıkılan binanın enkazında yaşam üçgeni sayesinde hayatta kalan dört çocuk, vatandaşlar tarafından 3 saatlik çabayla enkazdan çıkarıldı. Kurtarma esnasında hem depremzedeler hem de onları kurtaran vatandaşlar gözyaşlarını tutamadı. Çocukların sağlık durumlarının iyi olduğu öğrenildi.

KAR SUYUNU IÇIYORLAR

Depremin vurduğu Malatya’da yaşayan bir çocuk annesi Mutlu Demir, evinin hasar gördüğünü, sokakta kaldıklarını söyledi. Kalacak yer bulamadıklarını belirten Demir, “Hava çok soğuk, üşüyoruz. Yağmurda ıslandık. Askerlik şubesine gittik bina yıkılır diye almadılar. Okullar kapalı. Su bile yok. Karı eritip içiyoruz” dedi. Kentte “Şebeke suyunu içmeyin”
uyarısı yapıldı.

CUMHURİYET