Millet İttifakı’nda Vekil Listesi Nasıl Şekillenecek?

ANKARA - CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nu Cumhurbaşkanı adayı olarak açıklayan Millet İttifakı, ortak milletvekili aday listesi hazırlığıyla Meclis’te en az 301 sandalye elde edilmesini hedefliyor ve taslak çalışmada en az 38 ilde işbirliği öngörülüyor.

Kemal Kılıçdaroğlu, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, Demokrat Parti Lideri Gültekin Uysal, DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ve Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu’nun 6 Mart Pazartesi günü Cumhurbaşkanlığı seçimi için uzlaşmasıyla gözler artık TBMM seçimi hazırlıklarına çevrildi.

Liderler, 4 Ocak’ta Gelecek Partisi’ndeki toplantıda milletvekili aday listesi hazırlığı açısından genel seçim ve parlamento seçimi ittifakı modelini belirlemek üzere “Seçim İttifakı Komisyonu” kurulmasına karar vermişti.

Seçim İttifakı Komisyonu’nda, CHP Parti Örgütü ve Örgüt Yönetimlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Oğuz Kaan Salıcı, İyi Parti Yerel Yönetimler Başkanı Metin Ergun, Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Hasan Bitmez, Demokrat Parti Genel Sekreteri Serhan Yücel, DEVA Partisi Teşkilat İşleri Başkanı Sadullah Ergin ile Gelecek Partisi Seçim ve Hukuk İşleri Başkanı Ayhan Sefer Üstün yer alıyor. Komisyon, ilk toplantısını ise 26 Ocak’ta yaptıktan sonra bugüne kadar dört toplantı gerçekleştirdi.

Son günlerde CHP ile İYİ Parti arasındaki ortak aday gerilimiyle Millet İttifakı’nın artık altılı olamayacağı ihtimali gündeme taşınınca Genel Seçimler dolayısıyla parlamento seçimine yönelik hazırlık sürecinde zorunlu erteleme olduğu öğrenildi.

Akşener: "Biz Cumhurbaşkanı yardımcısı olacağımızı söyledik"

VOA Türkçe’nin edindiği bilgilere göre, Saadet Partisi ev sahipliğinde 2 Mart Perşembe günü altı lider buluşması ardından 3 Mart Cuma günü yapılması planlanmış Seçim İttifakı Komisyonu’nun toplantısı askıya alındı. İttifak içerisinde “kriz” atmosferi yaşanması üzerine İYİ Parti’nin Genel Seçimler için ortak milletvekilliği aday listesi hazırlığında çekimser olabileceği endişesi ön plana çıktı.

İYİ Parti Lideri Akşener’in dün gece, “Şu anda biz Cumhurbaşkanı yardımcısı olacağımızı söyledik, dolayısıyla milletvekili olmayacağız. Milletvekili adayı olmaya kalksam bu işe inanmıyorum demektir. Her partide birçok arkadaşımız milletvekili seçilecek, bazı yerlerde işbirliği yapılacak, mümkün olacak en fazla milletvekilini çıkartmak isteyeceğiz” açıklaması ise, “seçim ittifakı çalışmasına devam” olarak yorumlandı.

Millet İttifakı’nın hedefi TBMM’de en az 301 sandalye

Millet İttifakı, yasama sürecinde “TBMM’de ittifak dışındaki partilerden destek aranmasına ihtiyaç duyulmaması” açısından “salt çoğunluk” sahibi olmayı hedefliyor. Bunun için Meclis’te 600 milletvekili sandalyesinden 301’inde, Millet İttifakı’nın üyesi partilere mensup vekiller oturması gerektiği işaret ediliyor.

Millet İttifakı’nın temel hedefi ise, “28 Şubat 2022’de imzalanan “Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme Geçiş Mutabakatı” uyarınca TBMM’de anayasa değişikliği yapabilecek sandalye çoğunluğunu elde edebilmek” olarak vurgulanıyor.

TBMM’de anayasa değişikliği yapılması için 400 milletvekili oyu gerekiyor. Eğer anayasa değişikliği oylamasında 359 veya altında “kabul” oyu çıkması durumunda söz konusu teklif kadük oluyor. Eğer 400 vekil desteği altında ancak 360’ın üzerinde “kabul” oyu olması durumunda ise anayasa değişikliği teklifi halk oylamasına sunuluyor.

Hedefe ulaşılamazsa ne olacak?

Peki Millet İttifakı seçimde 360 ila 400 milletvekili çıkarma hedefine ulaşamazsa ne olacak?

Millet İttifakı, Türkiye’nin resmen 2018’de geçtiği Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi yerine güçlendirilmiş parlamenter sisteme ve başkanlık hükümeti modeline eğer Cumhurbaşkanlığı Seçimi’ni kaybederse AKP’nin de destek vereceği görüşünde.

Bu arada zaten HDP’nin; kapatılması durumunda devamı niteliğindeki siyasi parti grubunca; parlamenter sisteme geçiş için anayasa değişikliği talebi söz konusu. Bu çerçevede, halk oylaması olmaksızın TBMM çatısı altında anayasa değişikliği yapılabileceği görüşü var.

İttifak masasında “en az 38 ilde ittifak şart” görünüyor

Önümüzdeki günlerde yeniden toplanacak Seçim İttifakı Komisyonu’nca liderlere sunulmak üzere Millet İttifakı’nın milletvekilliği seçiminde nasıl ittifak yapabileceğine alternatifli modeller çalışmasına devam edilecek.

Seçim İttifakı Komisyonu’nun bugüne değin yürüttüğü taslak çalışma itibariyle altı siyasi parti arasında en az 38 ilde ortak milletvekili adayı listesi hazırlanması gerektiği görüşü ele alındı. Millet İttifakı’nın 43 ilde ise ya ayrı ayrı ya da kısmi ittifak modelleriyle seçime girebileceği değerlendirildi.

Türkiye’nin doğusu ile batısı arasında denge kurulması yanı sıra Orta Anadolu ve Karadeniz bölgelerindeki seçmen beklentileri farklılığı dikkate almak gerektiği ifade edildi.

Aday listesinde ortaklaşma bakımından Afyonkarahisar, Aksaray, Bartın, Burdur, Çankırı, Gümüşhane, Isparta, Karabük, Kastamonu, Konya, Muş, Rize, Tokat Yozgat gibi iller işaret edildi.

Gelecek seçimde 24 Haziran’daki gibi “artık oy sistemi uygulanmayacağı için" milliyetçi-muhafazakar seçmen ağırlığına sahip illerde, örneğin İYİ Parti’nin amblemi altında seçime girilirse vekil çıkarılabileceği konuşuldu. Örneğin, Çankırı, Osmaniye, gibi illerde CHP’ye oy verilmesinden kaçınabileceği dolayısıyla bazı illerde masadaki sağ partilerden birisi altında aday gösterilmesi ihtimali söz konusu.

CHP’nin Doğu Masası çalışmasıyla son dönemde yeni üyeler kazandığı Ağrı, Hakkari, Şırnak gibi illerde ise CHP amblemiyle vekil çıkarılması ihtimali daha güçlü olarak işaret edildi. Masadaki Saadet Partisi, DEVA Partisi, Gelecek Partisi ve Demokrat Parti’nin bünyesinde farklı illerde güçlü aday isimleri bulunduğu ve buna bağlı alternatif aday listesi çalışması yapılabileceği paylaşıldı.

CHP, İYİ ve DEVA büyükşehirlerde rekabet edecek mi?

Mevcut durumda, CHP, İYİ Parti ve DEVA Partisi’nin ittifak listesi dışında kendi amblemiyle dolayısıyla bazı illerde rekabet içerisinde milletvekilliği seçimine girme kararı var. Demokrat Parti, Saadet Partisi ve Gelecek Partisi’nin ise henüz Genel Seçimler için kesinleşmiş açıklaması olmadı.

Millet İttifakı’nın aslında tüm Türkiye genelinde ortak milletvekili aday listesiyle seçime girmesi durumunda, 30 ila 35 milletvekili daha fazla TBMM’de sandalye elde etme olasılığı da hesaplandı. Ancak eğer liderlerce farklı yönde karar alınmazsa tüm seçim bölgelerinde ortak liste olması hazırlanması şimdilik öngörülmedi.

CHP ile İYİ Parti’nin 24 Haziran 2018’deki Genel Seçimler’de gibi bazı seçim bölgelerinde ortaklaşmama yaklaşımı var. DEVA Partisi ise, 9 Mart 2020’de kurulduğu için ilk kez katılacağı seçimlerde kendi parti amblemiyle yarışacağını geçtiğimiz yıl ilan etti. Dolayısıyla CHP, İYİ Parti ve DEVA Partisi’nin bazı büyükşehirlerde örneğin İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa’da dolayısıyla 10 seçim bölgesinde ayrı listeler ile yarışması bekleniyor.

26 Mart’ta ittifak modeli, 10 Nisan’da vekil listesi sunulmalı

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın 6 Mart akşamı kabine toplantısı bitiminde açıkladığı üzere eğer 10 Mart’ta Cumhurbaşkanlığı Kararı ile 14 Mayıs erken seçim günü ilan edilirse seçim süreci resmen işlemeye başlayacak.

Anayasa uyarınca seçim kararı alındığı gün itibariyle süreci yönetmekle yetkili tek merci Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Türkiye’nin seçim takvimini kamuoyuna ilan edecek.

Olası takvim uyarınca Millet İttifakı’nın 26 Mart günü ittifak modelini Yüksek Seçim Kurulu’na (YSK) sunması gerekecek. Parti genel başkanlarınca imzalı şekilde ittifak anlaşması sunulması ardından Millet İttifakı’nın 10 Nisan günü milletvekili ortak aday listesini de YSK’ya teslim etmesi gerekecek.

Özetle, Millet İttifakı için geri sayım başlamış görünüyor. Seçim İttifakı Komisyonu’nun çalışmasını hızlandırması ve altı siyasi parti liderlerine alternatifli ittifak modellerini sunması gerekiyor.

Yıldız Yazıcıoğlu / VOA