Yargı reformunda pasaport adımı: Bu da anayasaya aykırı!

Hükümetin yargı paketi taslağına göre OHAL KHK’lileri ile ihraç edilenler arasında hakkında soruşturma, kovuşturma olmayanlarla, yargılanıp beraat edenlere kolluğun soruşturmasının ardından İçişleri Bakanlığı onayı ile pasaportlarının verilmesi planlanıyor. İdare Hukukçusu Prof. Dr. Metin Günday, pasaport yasağı yasalara aykırı iken yargı teklifi ile iade kararı için “Bu düzenleme de anayasaya aykırı” dedi. HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu ise yeni mağduriyetlerin ortaya çıkacağını söyledi.

Serkan Alan  salan@gazeteduvar.com.tr

ANKARA – Olağanüstü Hal (OHAL) döneminde yayımlanan Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) ile kamu görevinden ihraç edilen 130 binin üzerindeki kişinin pasaportlarına da el konuldu. KHK’lilerin, seyahat özgürlüklerinin kısıtlandığı ve anayasaya aykırı olduğunu belirttiği uygulamaya karşı muhalefet partilerinden de tepkiler geldi.

AK Parti’nin uzun süredir üzerine çalıştığı ve TBMM açılışının ardından sunmayı planladığı yargı paketinin taslağında bir başlık da pasaportlara ayrıldı. Yapılacak yeni düzenleme ile haklarında herhangi idari veya adli soruşturma veya kovuşturma bulunmayanlar, kovuşturmaya yer olmadığına, beraatine, ceza verilmesine yer olmadığına, davanın reddine veya düşmesine karar verilen KHK’liler pasaport başvurusu yapabilecek. Mahkûmiyet kararı bulunanlardan cezası tümüyle infaz edilenler veya ertelenenleri, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilenleri de kapsayan yeni düzenlemeyle başvuru yapılmasının ardından kolluk birimleri tarafından yapılan araştırmanın sonucuna göre İçişleri Bakanlığı pasaport için onay verici mercii olacak.

‘BUNA REFORM DENMEZ’

OHAL döneminin sona ermesinin ardından da uygulanmaya devam eden pasaport yasağına dönük hükümetin atmayı planladığı adıma ilişkin konuştuğumuz idare hukukçusu Prof. Dr. Metin Günday, pasaportlara ilişkin adımın ilk bakışta olumlu gibi algılandığını belirterek, “Ben İdare hukukçusuyum ve buna başka açıdan bakıyorum. Buna reform denmez. Kimse kimseyi aldatmasın” dedi.

Seyahat özgürlüğünün sınırlanmasının ancak mahkeme kararıyla olabileceğini belirten Günday, “Kanun Hükmünde Kararname bir yargı işlevi değildir. Burada en başından beri hukuksuzluk vardır. KHK ile bu kişilerin pasaportlarına el konulması, yurt dışına seyahat özgürlüklerinin ortadan kaldırılması baştan itibaren hukuk dışıdır. Eğer bu kişiler hakkında bir soruşturma açılmış, o soruşturma kovuşturmaya dönüşmüş ise ancak mahkeme kararıyla o kişilerin yurt dışına çıkışı yasaklanabilir. Reform diye sundukları şey bunun bile gerisinde kalan bir uygulama” diye konuştu.

‘BU DÜZENLEME DE ANAYASAYA AYKIRI’

Hükümetin gündeme getirdiği pasaporta ilişkin adımın anayasaya uygun olmadığını belirten Günday, “Taslağa göre, şu şu kişilere kolluk makamlarınca yapılacak soruşturmaya göre İçişleri Bakanlığı’nca pasaport verilebilir deniyor. Peki yargı kararı var mı, yok. Hakkında hiç soruşturma açılmayan kişi yargıcın önüne çıkmamış ki yargıç kararı olsun ve seyahat özgürlüğü engellensin. Yargılanmış olsa bile o yargılamanın sonunda verilen bir karar var mı o da yok. Bu düzenleme de anayasaya aykırıdır. İşin acı yanı bunu reform diye lanse etmeleridir” dedi.

Pasaport yasağının OHAL’in sonlanmasının ardından kaldırılması gerektiğini ifade eden Günday, “OHAL kalktıktan sonra pasaportların tamamının verilmesi gerekiyordu. Bu kadar net. Bu bir OHAL önlemi olarak uygulandıysa önlem de geçerliliğini yitirdi. OHAL kalktığı andan itibaren bu kişilere, yargı kararıyla yurt dışına çıkması yasaklanmamış olduğunda, hepsine pasaportların geri verilmesi gerekiyor. Bunun için reforma ihtiyaç yok” diye konuştu.

‘BERAAT ALANLAR HEMEN PASAPORTUNU ALIR DİYEMİYORUZ’

Pasaportların üzerindeki tahditlerin kaldırılması için geçtiğimiz ocak ayında Ankara İl Nüfus Müdürlüğü’ne başvuru yapan fakat olumsuz sonuç alan KHK’li milletvekillerinden HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu’na göre de bu adım yeni mağduriyetler yaratacak.

“3 yıldır KHK’lilerin anayasaya aykırı bir şekilde seyahat özgürlükleri gasp ediliyor” diyen Gergerlioğlu yargı reformundaki taslağa göre son sözün yine İçişleri Bakanlığı tarafından verileceğini hatırlatarak, “Beraat kararı alanlar hemen pasaportunu alır diyemiyoruz. Yine engelleyebilirler. İnsanlar ceza alır, mahkûmiyet alır sonrasında çıkar ve vatandaşlık haklarına bir süre sonra kavuşur. KHK’liler için böyle bir şey de yok. Üç yıldır vatandaş bile değiller. Bundan sonrasında da ceza alan KHK’lilerin vatandaş olamayacağı da ortada. Bunun tamirini de yargı reformuyla yapmaya çalışıyorlar. Adil olmayan yargılamalar, hukuki olmayan delillerle insanların tutuklandığını ve mahkûm edildiğini biliyoruz. Yürütmenin başının bile Demirtaş’ı bırakamazdık dediğini biliyoruz. Böyle bir ortamda takipsizlik ve beraat alanlara pasaportları verilecek sesi yükseliyor. Bu son derece yetersiz” dedi.

‘BAŞKA MAĞDURİYETLERİ DOĞURACAK’

Kamu görevinden ihraç edilip, haklarında açılan soruşturmaların kovuşturmaya dönüşmediği KHK’lilerin olduğunu hatırlatan Gergerlioğlu, “Düşünün ihraç edilmiş, üç yıldır hakkında herhangi bir kovuşturma yürütülmeyen insanlar var. Savcılar dosyaları bekletiyorlar ve bu insanlar da pasaport alamayacak. Davası sürenler, ceza alanlar, Yargıtay’ın kararını bekleyenler pasaport alamayacak. Cezasını çektikten sonra başvurduklarında alabilecekler mi o da belli değil. Ağır bir insan hakları ihlali devam ediyor. Onun bir kısmını gidermekle bu anayasa ihlalini bitirmiş olamıyorsunuz. Bir kısmını gidermiş oluyoruz diyorlarsa büyük parça yerinde duruyor. Mağduriyetleri gidermek adına atılan bu adım başka mağduriyetleri doğuracak. KHK’liler hakkında sorgusuz sualsiz kararlar verildi. Şimdi işte bakın bunlar suçsuz günahsız olanlar, şunlar suçlu olanlar diyerek ayrım yaratılacak. Bu da kabul edilemez bir durum. Yapılması gereken pasaport iptalinin KHK’liler için tamamen kaldırmaktır” dedi.

GAZETE DUVAR